Ankara – stolica Turcji

W 1923 r. , kiedy Ankara została stolicą Republiki Tureckiej, liczyła zaledwie 74 tys. mieszkańców. Obecnie jako ponad trzymilionowa metropolia jest drugim po Stambule miastem Turcji i ważnym ośrodkiem gospodarczym kraju.

Ankara położona jest w środkowej części Turcji, na Wyżynie Anatolijskiej na wysokości około 830 m.n.p.m. Miasto roożyło się w kotlinie otoczonej pasmem wzniesień, które na południowym wschodzie w górach Elma, dochodzą do 1855 m.n.p.m. Centralna jego część leży w środku tej kotliny, podczas gdy nowo budowane dzielnice mieszkaniowe wchodzą na stoki okolicznych wzgórz. Poza miastem centralnym mieszka zaledwie 10 % ludności Ankary. Na północy znajdują się sztuczne zbiorniki wodne Cubuk i Karagol, mające zapewnić stałe zaopatrzenie miasta w wodę pitną. Pelnią one także funkcje rekreacyjne dla mieszkańców tureckiej stolicy. Niedaleko znajduje się Leśna Farma Atatürka z miejskim zoo, a na oddalonej o 18 km od centrum górze Elmdag mieści się ośrodek sportów zimowych.

W Ankarze panuje klimat podzwrotnikowy kontynentalny suchy. Lato jest suche i gorące z temperaturami dochodzącymi w sierpniu do 30 °C . Zimy są chłodne, ze średnimi temperaturami od – 3 do 4 °C i niewielkimi opadami śniegu. Roczna suma opadów wynosi około 400 mm, a najwilgotniejszym okresem jest późna wiosna.

Układ architektoniczny

Stara Ankara zwana Ulus, znajduje się w północnej części miasta. Charakteryzuje się ciasną, niską zabudową z licznymi zakładami rzemieślniczymi, małymi fabryczkami i sklepami.

Wszystkie ważniejsze budowle pochodzące z czasów starożytnych i średniowiecza skupiają się wokół wzgórza, na którym wznosi się bizantyjska cytadela . Południowa Ankara ma architekturę europejską, z szerokimi arteriami komunikacyjnymi, terenami zielonymi i parkami. Osią wielkomiejskiego centrum jest 6- kilometrowy bulwar Atatürka . Wzdłuż bulwaru od lat 30 XX w. wznoszono budynki urzędów państwowych, banki, hotele i przedstawicielstwa dyplomatyczne, przystosowując niewielkie miasto do pełnienia funkcji stołecznych. Nowe osiedla mieszkaniowe, w których królują wieżowce z betonowych prefabrykatów, zaczęły powstawać na obrzeżach miasta w latach 60 XXw. Dziś wkraczają  powoli na jedyne tereny na stokach wzgórz okalających Ankarę.

Historia

Pierwsze świadectwa istnienia miasta pochodzą sprzed ponad 3 tys. lat. Ówczesny Akuwasz był ważnym miastem hetyckim, punktem przecięcia szlaków karawanowych wiodących z północy, z wybrzeży Morza Czarnego, do krajów Bliskiego Wschodu oraz z Grecji na zachodzie do Mezopotamii, krajów Zakaukazia, Indii i Dalekiego Wschodu. Po upadku państwa Hetytów, zniszczonego przez nową falę ludów indoeuropejskich ( około XII w. p.n,e.) panowanie nad miastem objęli Frygowie, ustanawiając tutaj swoją stolicę Anykrę . Od 25 r. p.n.e. Ankara wchodząc w skład cesarstwa rzymskiego stała się stolicą prowincji Galacja. Po upadku Rzymu znalaa się w granicach cesarstwa wschodnio- rzymskiego. Panowanie bizantyjskie pozostawiło po sobie górującą nad starożytną częścią miasta cytadelę wybudowaną  na miejscu umocnień frygijskich. W 1071r. miasto dostało się pod panowanie tureckich Seldżuków, którzy przemianowali je na Enguriye. Z okresu rządów seldżuckich pochodzą najstarsze meczety. Znaczenie miasta zmalało podczas panowania Osmanów, które trwało od 1361 r. W tym czasie nosiło ono grecką nazwę Angora. W 1402 r. w okolicach rozegrała się wielka bitwa, w której mongolski władca i zdobywca Timur ( Tamerlan) rozgromił wojska sułtana Bajazyta I . Miasto nabrało znaczenia po ustanowieniu w 1923r. Republiki Tureckiej. Angora została jej stolicą . Od tej pory nastąpił dynamiczny wzrost liczby mieszkańców. W 1930 r .miasto nazwano Ankarą . Jej dalszy rozwój spowodowany był stałym dopływem ludności wiejskiej i wysokim przyrostem naturalnym, szczególnie w latach 60 XX w. Rezultatem tych procesów jest czterdziestokrotny wzrost liczby mieszkańców miasta w okresie pełnienia przez nie funkcji stołecznych.

Przemysł

Ankara jest drugim po Stambule ośrodkiem gospodarczym kraju Stopniowo zdobywa coraz większe znaczenie jako centrum przemysłowe, przejmując cześć funkcji pełnionych dotąd przez Stambuł. Jest siedzibą wielu firm krajowych i zagranicznych, banków i urzędów.

W mieście dominują zakłady produkujące artykuły gospodarstwa domowego, branży tekstylnej, elektronicznej, materiałów budowlanych, poligraficznej i metalowej. Obecny jest też przemysł zbrojeniowy, meblarski i mięsny. Dużą rolę odgrywa handel skórami i wełną, które pochodzą z terenów wschodniej i centralnej Turcji – obszarów o bogatych tradycjach hodowlanych i pasterskich . Miasto jest także znaczącym ośrodkiem rzemiosła, a  liczne warsztaty znajdują się na terenie starej Ankary. Produktami rzemieślników są przede wszystkim wyroby ze ota i innych metali, skóry biżuteria oraz dywany. Podobnie jak w starożytności Ankara odgrywa ważną rolę w transporcie ludzi i towarów jako duży węzeł kolejowy i drogowy. Tędy przechodzi główna szosa i linia kolejowa łączące wschód z zachodem kraju. Natomiast przewozy pomiędzy wybrzeżem Morza Czarnego i Morza Śródziemnego odbywają się głównie transportem kołowym, drogą biegnącą obok słonego jeziora Tuz.

Międzynarodowy ruch pasażerski obsługiwany jest przez lotnisko Esenboga położone 30 km na północny wschód od miasta. Poruszanie się po Ankarze ułatwia metro, którego pierwsza linia o długości 15 km, biegnąca z północy na południe, została uruchomiona w 1996r.

Turecka nauka

Od czasu zakończenia II wojny światowej wzrasta znaczenie Ankary jako ośrodka kulturalnego i naukowego Turcji. Obecnie działają tu cztery uniwersytety, w tym Uniwersytet Ankarski (założony w 1946r.) i najstarszy założony w 1206 r. przeniesiony z Kayseri w 1967r. Uczelnią o profilu technicznym jest Politechnika Bliskowschodnia( założona w 1956 r.). Istnieją tu także Biblioteka Narodowa,  Opera i Teatr Narodowy oraz liczne instytuty naukowe.

Zabytki

W Ankarze zachowały się zabytki ze wszystkich okresów historii miasta, począwszy od czasów rzymskich. Najstarszymi są pozostałości świątyni Augusta i Romy, ruiny teatru i łaźni oraz tzw. kolumna Juliana z III w. Okazale prezentuje się cytadela bizantyjska, wybudowana na miejscu starszych, przedromańskich fortyfikacji. Z początków panowania tureckiego pochodzi meczet Aladyna (1197- 98), meczet Asleuhane ( 1289 – 90 ) i XIII wieczny grobowiec Ahi Serefeddina .

Położenie: na półwyspie Azja Mniejsza, w centralnej części Wyżyny Anatolijskiej, w środkowej Turcji

Liczba ludności: miasto:2,9 mln (1997)

Zespół miejski : 3,3 mln ( 1999)

Przemysł: elektroniczny, elektrotechniczny, maszynowy, tekstylny, zbrojeniowy, metalowy, meblarski, mięsny

Zabytki: ruiny rzymskiej świątyni Augusta i Romy, kolumna Juliana, bizantyjska cytadela, muzułmańskie meczety, mauzoleum Atatürka